UKRAYNA'DA KAYIP TÜRK ŞEHİTLİĞİ

Ukrayna’da kayıp Türk şehitliği gün yüzüne çıktı

93 Harbi’nde (1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı) Ukrayna’da şehit düşen 49 Türk askerine ait kabristan ile bir anıt gün yüzüne çıkarıldı. Anıtı Türk askerlerinin hikâyelerinden etkilenen dönemin kontu diktirmiş.

Ukrayna’nın Vinitsa şehrinin Strizavka köyünde bulunan şehitlikteki mezar anıtı Osmanlıca. Hollanda’daki Türk Arap Araştırma Merkezi’nin Başkanı Mehmet Tütüncü’nün ortaya çıkardığı şehitlikte 49 Türk askerine ait mezar var.

Şehitliği Vinitsa’daki eski eserleri koruma müdürü Mikhail Patupchyk’un gönderdiği fotoğrafla tespit ettiklerini anlatan Tütüncü, “93 Harbi’nde esir düşen ve köyde ölen 49 yaralı Türk askeri için dikilen anıtın, Polonyalı asilzade Kont Tadeusz Groholski tarafından 1881’de yaptırıldığını tespit ettik” dedi ve şunları anlattı: “Savaşta yaralanan 49 Osmanlı askeri esir ediliyor.

Strizafka köyünde Kont Groholski’nin konağına götürülen esirler, tedavi edilseler de şehit düşüyorlar. Groholski, Müslüman-Türk askerlerinin hatırasını unutturmamak için 1881’de anıtı yaptırıyor.

Groholski’nin askerlerin kahramanlıklarından etkilendiğini düşünüyoruz. Strizavka’ya getirildikten sonra şehit düşen askerlerimiz bahçeye defnediliyor.

Hitler de, karargâh kurduğu bu köyü birkaç kez ziyaret ediyor. Alman Orduları 1942’de Rus cephesindeki muharabeleri Strizavka’daki karargâhtan yönetmiş. Zamanla mezarlık tahrip edilerek, yerine bir park ve anaokulu yapılmış. Ancak anıt mezar bir evin bahçesinde korunuyor.”

Anıttaki yazıların toz ve kir altında kaldığı ve sağ tarafında hafif kırık olduğunu dile getiren Tütüncü, “Kont Groholski’nin Osmanlı-Rus savaşında Türk esirlerin defin işlemlerini yaptığı için padişahtan bir madalya aldığı bilgisine ulaştık.

Anıtın bugüne kadar ayakta kalması ve saklanmış olması büyük bir mucize. Vinitsa eski eserler koruma müdürü Mikhail Patupchyk, bu anıtı okumak için bir çok Türk yetkilinin geldiğini ancak hiçbirinin anıtı okuyamadığını belirtti.

Anıtın bulunduğu bölgenin Türkiye tarafından satın alınarak askerlerimizin hatırasına bir şehitlik ve anma parkı düzenlenmesi en büyük arzum” ifadelerini kullandı.

İŞTE ANITIN TERCÜMESİ

Strizavka köyünde gün yüzüne çıkartılan mezar taşının 14 satırında Osmanlıca olarak şu ifadeler yer alıyor...

1-Küli nefsin zâikatü’l-mevt

2-Bin iki yüz doksan dört sene-i hicriyesinde

3-Devlet-i Osmaniye ile Rusya devleti

4-Beyninde vuku bulan muharebede asakir-i

5-Osmaniyeden kırk dokuz nefer muhafiz

6-Vatanları üçün mecruhen esir tutulup

7-Strizavkada Kont Tadeusz

8-Groholski’nin hanesinde mute’essiren

9-Şehid olmuş olduklarından bekayı

10-Ervahları içün mayline Groholski

11-Bin iki yüz doksan sekiz sene-i hicriyesinde

12-Miladın bin sekiz yüz seksen

13-Bir senesinde işbu eseri vaz’eyledi

14-Rahmetullahi aleyhe

Sene 1298 sene 1881